O kosaćcach najogólniej.

 Kosaćce - zwany popularnie irysami, to temat rzeka. Tak najprościej możemy je podzielić na bródkowe i bezbródkowe
(czyli te, które mają pasek krótkich włosków na płatkach i te, które go nie mają). Bródkowe najczęściej nazywane są kosaćcami a bezbródkowe irysami. Wszystkie zaś należą do jednego rodzaju z łac. Iris czyli kosaciec.
Taki mały misz-masz na początek.

     Do rodzaju należy ponad 300 gatunków rozprzestrzenionych na półkuli północnej. Zasiedlają różne stanowiska, w różnych klimatach, dlatego mają różne wymagania. Jednak zdecydowana większość wymaga stanowisk słonecznych, z umiarkowanie wilgotnym i przepuszczalnym podłożem, choć są i takie, które wymagają miejsc ocienionych i bardzo wilgotnych. Różnice dotyczą także podłoża - od gleb ciężkich, żyznych po suche i ubogie. Trudno jednak wyobrazić sobie ogród bez kosaćców.
Są powszechnie lubiane i chętnie uprawiane w ogrodach. Jeśli dodamy do tego odmiany, otrzymamy tysiące, może dziesiątki tysięcy rozmaitych kształtów, kolorów, wysokości itp. Pozornie są roślinami łatwymi w uprawie. Niby tak a jednak nie do końca. Często nie spełniają naszych oczekiwań, czujemy się rozczarowani. Fakt, że nie chcą rosnąć w naszym ogrodzie wynika najczęściej z nieprawidłowej uprawy. Zanim zdecydujemy się na wprowadzenie ich do ogrodu warto zapoznać się
z nimi, poznać ich wymagania i potrzeby oraz najważniejsze zasady dotyczące uprawy, by nie popełniać błędów, których skutki mogą być opłakane.

• Stanowisko - odpowiednie dla danego gatunku czy odmiany. Te, które potrzebują słońca nie mogą rosnąć w półcieniu
  i odwrotnie.     
• Gleba - zawsze przepuszczalna. Kosaćce to byliny kłączowe. Jeśli gleba będzie zbyt zwięzła kłącza będą po prostu gniły. Ważne jest także pH podłoża.
• Sadzenie - najlepsza pora - sierpień. Młode kłącza, przynajmniej z jednym pąkiem należy sadzić tak, by ich górna część znajdowała się tuż pod powierzchnią ziemi. Przed sadzeniem lub zaraz po liście trzeba przyciąć na wysokość około 10 cm a miejsce sadzenia obficie podlać. Podlanie to najlepszy sprawdzian czy kłącza posadzone są prawidłowo - powinny wystawać ponad powierzchnię gleby. Miejsca cięć przed sadzeniem trzeba zabezpieczyć węglem drzewnym. Stare mocno rozrośnięte kępy trzeba dzielić i przesadzać na nowe miejsca wybierając tylko młode kłącza, rosnące na obwodzie kępy.
• Pielęgnacja - nawet jeśli uprawiane są prawidłowo często zdarza się, że są atakowane przez choroby.
  Najczęstsze z nich to:
  - mokra zgnilizna
  - bakteryjna plamistość liści
  - szara zgnilizna kłączy.
  Warto więc wiosną (dla bezpieczeństwa) opryskać liście i kłącza Miedzianem. Najlepsza pora, gdy liście mają około 15-25 cm wysokości. Przekwitnięte kwiatostany trzeba usuwać regularnie wycinając je u nasady. 
• Nawożenie - dwukrotnie w ciągu sezonu, przed i po kwitnieniu. Różne gatunki potrzebują innych "pokarmów".
  Stosując nawozy sypkie nie wolno obsypywać nimi kłączy a jedynie glebę wokół rośliny. Kosaćce zbyt mocno nawożone częściej zapadają na choroby i słabo kwitną.

Teraz pozostaje już tylko patrzeć jak rosną i zachwycać się urodą ich kwiatów. Szkoda tylko, że kwitną tak krótko - to ich największa wada.
Wszystkie kosaćce są mrozoodporne i nie wymagają zabezpieczania na zimę.

Kosaciec gładki 'Variegata'

(Iris laevigata)

  Naturalnie występuje na terenie Rosji (wschodnia Syberia, Daleki Wschód), w północnych Chinach, Mongolii, Korei i Japonii, gdzie zasiedla głównie miejsca podmokłe, bagniste, brzegi strumieni. To czym wyróżnia się spośród wielu gatunków kosaćców to mieczowate zielono-białe liście, niezbyt wysokie ale za to dość szerokie i sztywne. Dzięki nim roślina jest dekoracyjna nie tylko w porze kwitnienia ale przez cały niemal sezon. Kwitnie na przełomie wiosny i lata. Kwiaty choć nie są tak liczne jak u kosaćca syberyjskiego ale za to bardzo wyraziste. 
w uprawie wymaga przede wszystkim stale wilgotnego podłoża. Może to być słoneczna, wilgotna rabata lub linia brzegowa oczka wodnego. 

• Gleba - mieszanka próchnicy, gliny i piasku - taki skład zapewnia zasobność i przepuszczalność, 
  o odczynie lekko kwaśnym pH 6,8.
• Nawożenie - nigdy nie nawozić świeżym obornikiem i nie stosować nawozów o dużej ilości azotu. Jedynie pierwsze wiosenne nawożenie może zawierać małą dawkę tego pierwiastka. 
  Najlepszy stosunek NPK to 1:4:4 (N-azot, P-fosfor, K- potas). Po kwitnieniu warto zastosować np. siarczan potasu, który pozwoli utrzymać odpowiedni odczyn gleby.

Wysokość - 60-90 cm.
Kolor kwiatu - fioletowo-niebieskie
Pora kwitnienia - V-VI
Stanowisko - słoneczne
Podłoże - żyzne, przepuszczalne, wilgotne, podmokłe, odczyn obojętny