O kosaćcach najogólniej.

 Kosaćce - zwany popularnie irysami, to temat rzeka. Tak najprościej możemy je podzielić na bródkowe i bezbródkowe
(czyli te, które mają pasek krótkich włosków na płatkach i te, które go nie mają). Bródkowe najczęściej nazywane są kosaćcami a bezbródkowe irysami. Wszystkie zaś należą do jednego rodzaju z łac. Iris czyli kosaciec.
Taki mały misz-masz na początek.

     Do rodzaju należy ponad 300 gatunków rozprzestrzenionych na półkuli północnej. Zasiedlają różne stanowiska, w różnych klimatach, dlatego mają różne wymagania. Jednak zdecydowana większość wymaga stanowisk słonecznych, z umiarkowanie wilgotnym i przepuszczalnym podłożem, choć są i takie, które wymagają miejsc ocienionych i bardzo wilgotnych. Różnice dotyczą także podłoża - od gleb ciężkich, żyznych po suche i ubogie. Trudno jednak wyobrazić sobie ogród bez kosaćców.
Są powszechnie lubiane i chętnie uprawiane w ogrodach. Jeśli dodamy do tego odmiany, otrzymamy tysiące, może dziesiątki tysięcy rozmaitych kształtów, kolorów, wysokości itp. Pozornie są roślinami łatwymi w uprawie. Niby tak a jednak nie do końca. Często nie spełniają naszych oczekiwań, czujemy się rozczarowani. Fakt, że nie chcą rosnąć w naszym ogrodzie wynika najczęściej z nieprawidłowej uprawy. Zanim zdecydujemy się na wprowadzenie ich do ogrodu warto zapoznać się
z nimi, poznać ich wymagania i potrzeby oraz najważniejsze zasady dotyczące uprawy, by nie popełniać błędów, których skutki mogą być opłakane.

• Stanowisko - odpowiednie dla danego gatunku czy odmiany. Te, które potrzebują słońca nie mogą rosnąć w półcieniu
  i odwrotnie.     
• Gleba - zawsze przepuszczalna. Kosaćce to byliny kłączowe. Jeśli gleba będzie zbyt zwięzła kłącza będą po prostu gniły. Ważne jest także pH podłoża.
• Sadzenie - najlepsza pora - sierpień. Młode kłącza, przynajmniej z jednym pąkiem należy sadzić tak, by ich górna część znajdowała się tuż pod powierzchnią ziemi. Przed sadzeniem lub zaraz po liście trzeba przyciąć na wysokość około 10 cm a miejsce sadzenia obficie podlać. Podlanie to najlepszy sprawdzian czy kłącza posadzone są prawidłowo - powinny wystawać ponad powierzchnię gleby. Miejsca cięć przed sadzeniem trzeba zabezpieczyć węglem drzewnym. Stare mocno rozrośnięte kępy trzeba dzielić i przesadzać na nowe miejsca wybierając tylko młode kłącza, rosnące na obwodzie kępy.
• Pielęgnacja - nawet jeśli uprawiane są prawidłowo często zdarza się, że są atakowane przez choroby.
  Najczęstsze z nich to:
  - mokra zgnilizna
  - bakteryjna plamistość liści
  - szara zgnilizna kłączy.
  Warto więc wiosną (dla bezpieczeństwa) opryskać liście i kłącza Miedzianem. Najlepsza pora, gdy liście mają około 15-25 cm wysokości. Przekwitnięte kwiatostany trzeba usuwać regularnie wycinając je u nasady. 
• Nawożenie - dwukrotnie w ciągu sezonu, przed i po kwitnieniu. Różne gatunki potrzebują innych "pokarmów".
  Stosując nawozy sypkie nie wolno obsypywać nim kłączy a jedynie glebę wokół rośliny. Kosaćce zbyt mocno nawożone częściej zapadają na choroby i słabo kwitną.

Teraz pozostaje już tylko patrzeć jak rosną i zachwycać się urodą ich kwiatów. Szkoda tylko, że kwitną tak krótko - to ich największa wada.
Wszystkie kosaćce są mrozoodporne i nie wymagają zabezpieczania na zimę.

Kosaciec mleczny 'Pallas'

(Iris lactea)

  Bardzo ciekawy i niezwykle rzadko spotykany gatunek kosaćca. Naturalnie występuje w Azji Środkowej, Chinach, Tybecie i Kazachstanie, zasiedlając głównie łąki i pobocza dróg. Cała roślina jest wyjątkowa i posiada cechy niespotykane u innych gatunków. Kłącza pokryte są czerwono-fioletowymi włóknami i grubą warstwą pozostałości po starych liściach. Cecha ta sprawia, że dolna część kępy ma wyraźnie fioletowy odcień, z czasem coraz ciemniejszy a cała roślina jest bardzo atrakcyjna nawet wtedy, gdy nie kwitnie. Tworzy gęste kępy mieczowatych liści, które rosną przez cały sezon. Wiosną są żółtozielone, później szarozielone, czasem spiralnie skręcone, wyraźnie prążkowane. Jesienią stają się na tyle długie, że zaczynają się przewieszać i dotykać ziemi. Pozostają zielone aż do przymrozków. Ale nie jest to regułą. Ten gatunek irysa jest bardzo zmienny i na różnych stanowiskach zachowuje się inaczej. Kwitnie od maja do sierpnia ukrywając kwiaty w gęstwinie liści. Pędy kwiatowe są niższe niż mieczowate liście. Są wyjątkowo urodziwe - jasnofioletowe z białymi przebarwieniami na zewnętrznych “płatkach” Jest bardzo tolerancyjny wobec podłoża rośnie praktycznie w każdej glebie od piasku po ciężkiej gliny od zasadowej do lekko kwaśnej w przypadku stanowiska zdecydowanie preferuje dużą ilość słońca .

• Stanowisko - słoneczne
• Gleba - tolerancyjny wobec podłoża
  o odczynie od zasadowego po lekko kwaśny
• Pielęgnacja - jedynym zabiegiem pielęgnacyjnym jest usunięcie przekwitniętych kwiatostanów. Wiosną trzeba wyciąć martwe liście jak najniżej.

Wysokość - 80-120 cm.
Kolor kwiatu - niebieskie z białymi przebarwieniami
Pora kwitnienia - VI-VII
Stanowisko - słoneczne
Podłoże - żyzne, przepuszczalne, stale wilgotne, odczyn obojętny